معرفی پرسشنامه رهبری خدمتگزار استون و همکاران
رهبری خدمتگزار از نظریات نوین در عرصه رهبری سازمانی است که طی سال های اخیر مطرح شده است. رهبران خدمتگزار رهبرانی هستند که منافع زیردستان را در اولویت نخست و منافع سازمان را در اولویت بعدی قرار می‌دهند. رهبران خدمتگزار رهبرانی هستند که خدمت رسانی به پیروان و برآوردن نیازهای آنها و همچنین توسعه و پرورش پیروان خود را در اولویت نخست قرار می‌دهند (گرین لیف، 1977)،سنگه در سال 1990 ادعا می‌کند که این شکل از رهبری برخلاف رهبری سلسله مراتبی به صورت جمعی و مشارکتی است (دنیز، 2004)، گراهام معتقد است که رهبری خدمتگزار اخلاقی ترین و معنوی ترین مفهوم کاریزمانیک است. او معتقد بود که رهبران خدمتگزار اخلاقی ترین و معنوی ترین مفهوم کاریزمانیک است. او معتقد بود که رهبران خدمتگزار در نتیجه تواضع، قدرت رابطه ای، استقلال و توسعه معنوی پیروان ظاهر می‌شود (شوقی و همکاران، 1390).
به منظور بررسی رهبری خدمتگزار می‌توان از پرسشنامه رهبری خدمتگزار که توسط استون و همکاران (2004) طراحی و اعتباریابی شده است، استفاده کرد. این پرسشنامه شامل 27 گویه بسته پاسخ بر اساس طیف پنج درجه ای لیکرت می‌باشد، پرسشنامه چهار بعد خدمت رسان، گروه ساز، بصیر و متواضع را مورد سنجش قرار می‌دهد، شماره گویه های مربوط به ابعاد این پرسشنامه به قرار جدول زیر است:
|
بعد
|
مولفه
|
|
خدمت رسان
|
مهرورزی: سوالات 1 تا 3
|
|
احترام به دیگران: سوالات 4 تا 6
|
|
نوع دوستی: سوالات 7 تا 10
|
|
گروه ساز
|
شناسایی قابلیت ها: سوالات 11 تا 13
|
|
تصمیم گیری مشارکتی: سوالات 14 تا 16
|
|
بصیر
|
دوراندیش: سوالات 17 تا 19
|
|
مفهوم ساز: سوالات 20 تا 22
|
|
متواضع
|
توجه به دیگران: سوالات 23 و 24
|
|
اولویت دادن به نیاز دیگران: سوالات 25 تا 27
|
شیوه نمره گذاری
طيف مورد استفاده در پرسشنامه بر اساس طيف پنج گزينه‌اي ليكرت مي‌باشد (شامل: کاملاً موافقم تا کاملا مخالفم) در جدول زیر نشان داده شده است.
مقياس درجه‌بندي سوالهاي پرسشنامه
|
گزينه انتخابي
|
کاملا موافقم
|
موافقم
|
تا اندازه‌اي
|
مخالفم
|
کاملا مخالفم
|
|
امتياز
|
5
|
4
|
3
|
2
|
1
|
نمرههای به دست آمده را جمع کرده و سپس بر اساس جدول زیر قضاوت کنید.
|
حد پایین نمره
|
حد متوسط نمرات
|
حد بالای نمرات
|
|
27
|
81
|
135
|
- در صورتی که نمرات پرسشنامه بین 1 تا 27 باشد، میزان متغیر در این جامعه ضعیف می‌باشد.
- در صورتی که نمرات پرسشنامه بین 27 تا 81 باشد، میزان متغیر در سطح متوسطی می‌باشد.
- در صورتی که نمرات بالای 81 باشد، میزان متغیر بسیار خوب می‌باشد.
پايايي و روايي
در مطالعه رکنی (1392) برای بدست آوردن روایی پرسشنامه از نظرات استاد راهنما و چندین تن از دیگر اساتید و متخصصین و کارشناسان استفاده شده است و از آنها در مورد مربوط بودن سؤالات ، واضح بودن و قابل فهم بودن سؤالات و اینکه آیا این سؤالات برای پرسشهای تحقیقاتی مناسب است و آنها را مورد سنجش قرار می‌دهد ، نظرخواهی شد و اصطلاحات مورد نظر در پرسشنامه اعمال گردید . در مطالعه رکنی (1392) پایایی پرسشنامه بر اساس یک مطالعه مقدماتی بر روی نمونه 40 نفری پایایی پرسشنامه 86/0 محاسبه شد.
رکنی، فرهاد(1392)، بررسی رابطه بین رهبری خدمتگزار با اعتماد سازمانی و توانمندسازی کارکنان در شرکت گاز استان مازندران، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت دولتی، دانشگاه علامه طباطبایی.
شوقی و همکاران، (1390)، بررسی ارتباط میان رهبری خدمتگزار و خلاقیت کارکنان(مطالعه موردی در شرکت آلومینیوم پارس ساوه) ، نشریه ملی مهندسی و مدیریت نوآوری ایران ، دوره 3، ص45
S Dennis, R., & Bocarnea, M. (2005). Development of the servant leadership assessment instrument. Leadership and Organization Development Journal, 26(8), 600-615.
Greenleaf, R. K. (2002). Servant leadership: A journey into the nature of legitimate power and greatness. Paulist Press.
Stone, A. G., Russell, R. F., & Patterson, K. (2004). Transformational versus servant leadership: A difference in leader focus. Leadership & Organization Development Journal. 25(4), 353-354.A.T