پرسشنامه سنجش توکل

پرسشنامه سنجش توکل

در این پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته توکل استفاده شده که دارای 5 مرحله است.

در مرحله اول: تهیه شاخصها و گویه های مربوط به هر مولفه که از طریق مراجعه به متون دینی از یک سو و یافته های علمی از سوی دیگر به انباشته سازی اطلاعات برای مقوله بندی ابزار پرداخته شد. در این مرحله، مهمترین منابع جمع آوری اطلاعات مورد نیاز گردآوری شد و شاخصها و گویه های مرتبط از متون دینی استخراج گردید. در مرحله دوم ارزیابی روایی محتوا، مرحله سوم: بررسی پایایی پرسشنامه، مرحله چهارم:اجرای مقدماتی پرسشنامه و تحلیل عوامل و در نهایت در مرحله پنجم: تدوین نهایی پرسشنامه صورت گرفت. در ادامه توضیح هر یک از مراحل ارائه می شود.

مرحله اول: تهیه شاخصها و گویه های هر مولفه

ابتدا با مراجعه به مبنای نظری پژوهش و بررسی کل آیات قرآن کریم و منابع روایی (عمدتا تفاسیر موضوعی قرآن)، آیات و روایت مرتبط با موضوع توکل گردآوری و مشخص گردید که مولفه های توکل در قالب 7 مولفه، اعتقاد به ربوبیت مطلق خداوند، فطری بودن توکل، توحید افعالی، احساس بی نیازی و بلند طبعی، آرامش و نشاط، شرح صدر و صبر، شجاعت و قاطعیت، قرار گرفتند. سپس برای هر مولفه شاخصهایی در نظر گرفته شد و پس از آن با توجه به تفسیر آیه و روایت گویه هایی برای هر مولفه در نظر گرفته شد. از مجموع 75 گویه، 14 گویه به مقوله اعتقاد به ربوبیت مطلق خداوند، 3 گویه به فطری بودن توکل، 9 گویه به توحید افعالی، 16 گویه به مقوله احساس بی نیازی و بلند طبعی، 14 گویه به آرامش و نشاط، 10 گویه به شرح صدر و صبر و 10 گویه هم به مقوله شجاعت و قاطعیت اختصاص یافت. همین مجموعه مبنای ساخت آزمون قرار گرفت. پرسشنامه تهیه شده به منظور ارزیابی روایی محتوا، در هفت مقوله به صورت تفکیک شده زیر به اساتید وکارشناسان ارائه گردید.

مرحله دوم:ارزیابی روایی محتوا

به گفته شکوهی یکتا(1385) روایی محتوا ارتباط مواد یک آزمون را با آنچه که در صدد اندازه گیری آن است، نشان می دهد. به منظور تعیین روایی محتوا، مواد آزمون طی دو مرحله در اختیار کارشناسان حوزه علوم تربیتی  و روانشناسی قرار گرفت. در مرحله اول، 10 نفر از اساتید و کارشناسان ضمن ارزیابی محتوایی هرسوال پیشنهادهایی برای اصلاح برخی سوالها ارائه کردند. آنگاه برای گویه هایی که مورد توافق 5 نفر نبود و ضعیف ارزیابی شده بود، تغییر و یا جایگزین در نظر گرفته شد. پس از آن آزمون برای ارزیابی نهایی در اختیار 5 نفر قرار گرفت. سپس ارزیابی افراد یاد شده اعمال و آزمون آماده اجرا گردید و در پژوهش حاضر مورد استفاده قرار گرفت.

مرحله سوم:بررسی پایایی پرسشنامه:

از ایمان روشهای متعددی که برای محاسبه همبستگی و برآورد ضریب پایایی وجود دارد. از روش ضریب آلفای کروبناخ که مستلزم فقط یکبار اجرای وسیله سنجش و در حقیقت تعمیم فرمول کودرریچاردسون است(هومن، 1384) بهره برده شد.

پایایی پرسشنامه،  آزمون در اختیار 110 نفر قرار گرفت. آنگاه با استفاده از نرم افزار SPSS ضریب الفا هر یک از مقولات محاسبه گردید. آلفای کل آزمون 84/0 گزارش شد.سپس از طریق بررسی همبستگی تک تک سوالها با نمره کل، سوالات ضعیف حذف گردید و در نهایت تعداد سوالات ضعیف حذف گردید و در نهایت، تعداد سوالهای آزمون به 68 سوال کاهش یافت.

مرحله چهارم: اجرای مقدماتی پرسشنامه و تحلیل عوامل

در این مرحله از ساخت ابزار و به منظور اجرای مقدمات پرسشنامه و تحلیل عوامل، پرسشنامه در اختیار پاسخ دهندگان قرار گرفت و داده های بدست آمده به سویله نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت.

مرحله پنجم:تدوین نهایی پرسشنامه

در نهایت پرسشنامه با عوامل جدید استخراج شده از تحلیل عاملی تهیه و برای استفاده آماده گردید.

شاخصه های پرسشنامه:

آ.ب